Czarnuszka siewna
(Nigella sativa L.) Czarnuszka siewna jest rośliną jednoroczną, wywodzącą się z rodziny jaskrowatych (Ranunculaceae). Zwana jest także czarnym kminkiem, czarnuchą, kąkolnicą lub po prostu czarnymi nasionami. Występuje na obszarach o ciepłym klimacie, głównie na terenie Europy, Zachodniej Azji oraz północnej Afryki. Dużą popularnością cieszy się w Indiach oraz Egipcie.
Niepozorne ziarenka o wielkiej mocy
Czarnuszka to roślina osiągająca do 60 cm wysokości. Posiada delikatne pędy i liście, a jej kwiaty są biało-niebiesko-żółtawe. Owocem czarnuszki jest mieszek, w którym znajdują się pomarszczone nasiona, podobne do nasion maku, ale o głębokiej czarnej barwie. Ich początkowo gorzki smak przechodzi w pikantny, przypominający pieprz, zapach przypomina natomiast zapach gałki muszkatołowej. Nasiona czarnuszki są źródłem wielu substancji biologicznie czynnych. Należą do nich: olejek, olej tłusty, saponiny, garbniki, białka, cukry oraz związki mineralne i witaminy. Bogaty skład i właściwości czarnuszki sprawiają, że jest ona z powodzeniem stosowana w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.
Badania nad czarnuszką potwierdzają pozytywny wpływ jej nasion i oleju na łagodzenie objawów ze strony układu pokarmowego.
Spożywanie czarnuszki ma korzystny wpływ na pracę żołądka, ponieważ zawarte w nasionach substancje powlekają błonę śluzową żołądka i działają na nią ochronnie. Czarnuszka siewna wspomaga również pracę jelit, wątroby i trzustki, a także pobudza wydzielanie soków trawiennych ułatwiających trawienie.
Jakie składniki aktywne ukryte są w nasionach i oleju czarnuszki siewnej?
Olej z nasion czarnuszki jest bogaty w kwasy tłuszczowe oraz witaminy B1, B2 i B3. Ze względu na zawartość m.in. niezbędnych dla naszego organizmu nienasyconych kwasów tłuszczowych czarnuszka pełni rolę przeciwutleniacza, który chroni komórki przed uszkodzeniem ze strony wolnych rodników. Składniki aktywne zawarte w czarnuszce odgrywają bardzo ważną rolę, wzmacniając nasz układ odpornościowy. Stosowana jest często jako środek pomocniczy przy leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych.
Jak stosować czarnuszkę siewną, aby nie straciła swoich właściwości prozdrowotnych?
Czarnuszkę stosuje się najczęściej na dwa sposoby: jako olej spożywany bezpośrednio na łyżeczce lub jako przyprawę, która ma szerokie zastosowanie w kuchni. Wykorzystywana jest jako dodatek do chleba, potraw mięsnych, past do kanapek, zup czy sałatek. Z powodzeniem możemy zastąpić czarnuszką tak popularny w naszych domach pieprz.
Olej z czarnuszki powinien być z pierwszego tłoczenia prowadzonego na zimno, bo dzięki temu jest pełnowartościowy. Czarnuszkę warto stosować także w postaci naparów czy nalewek, a zewnętrznie jako składnik kosmetyków.
Ze względu na swoje niesamowite właściwości czarnuszka siewna jest szeroko stosowana w kosmetologii.
Olej z czarnuszki dzięki bogactwu nienasyconych kwasów tłuszczowych, antyoksydantów i witaminy E wykazuje intensywne właściwości pielęgnacyjne i zapobiega starzeniu się skóry. Zapewnia utrzymanie elastyczności skóry na odpowiednim poziomie, poprawia kondycję błon śluzowych i wykazuje działanie ochronne. Olej z czarnuszki łagodzi objawy dolegliwości związanych z alergiami skórnymi, łuszczycą i atopowym zapaleniem skóry. Wykorzystywany jest także jako składnik kosmetyków fotoprotekcyjnych, zwłaszcza do cery wrażliwej oraz narażonej na podrażnienia. Stwierdzono również, że chroni on skórę przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem UV, a także sprzyja szybszej regeneracji skóry po intensywnym opalaniu. Polecany jest jako środek zmiękczający, uelastyczniający i odżywiający skórę do cery dojrzałej, trądzikowej i alergicznej. Warto wiedzieć, że przy stosowaniu oleju z czarnuszki skóra będzie się mniej przetłuszczać oraz będzie pojawiać się mniej stanów zapalnych.
Czarnuszka siewna jest używana przez ludzi od co najmniej 3 000 lat.
Właściwości oraz zastosowania czarnuszki siewnej znane były od dawnych czasów. Archeolodzy odkryli nasiona czarnuszki w starożytnych miejscach pochówku w Egipcie i Turcji. Podobno tamtejsi władcy życzyli sobie, aby czarkę z czarnuszką wkładać im do sarkofagu na wypadek, gdyby w zaświatach mieli problemy zdrowotne. Odnalezione starożytne zapisy wskazują, że zarówno nasiona, jak i olej z czarnuszki były cennym towarem w starożytnej gospodarce Bliskiego Wschodu.
