W Polsce czarny bez rozpowszechniony jest na niżu i w niższych partiach górskich, bywa sadzony koło domów i w parkach jako roślina zdobnicza.

Bez czarny dorasta do 4-10 m wysokości. Liście czarnego bzu są duże, ciemnozielone o 5-7 listkach eliptycznych lub podłużnych nierówno piłkowanych. Liście rozwijają się o wiele szybciej niż kwiaty bzu, które są drobne białokremowe, osadzone na długich szypułkach i tworzą baldachokształtne kwiatostany. Czarny bez kwitnie w maju i czerwcu, jego przyjemne dla oka kwiaty mają dość specyficzny zapach dla nosa, a ich smak jest korzenny i gorzkawy.

Prawie wszystkie części czarnego bzu wpływają pozytywnie na nasze zdrowie.

Głównym surowcem zielarskim są owoce i kwiaty czarnego bzu zbierane ze stanu naturalnego. W przypadku owoców  najważniejszy jest ich stopień dojrzałości, a w przypadku kwiatów - okres kwitnienia, w którym dokonywany jest ich zbiór. Kwiaty bzu czarnego najlepiej zbierać  w początkowym okresie ich kwitnienia, który przypada na przełom maja i czerwca. Owoce  to małe, kuliste, ciemnoczerwone jagody, zebrane w postaci baldochronu.  W pełni dojrzałe owoce są czarne i lśniące, najlepiej zbierać je na przełomie września i października.

We współczesnym ziołolecznictwie czarny bez jest powszechnie stosowany i jest jednym z ważniejszych surowców zielarskich.

W kwiatach bzu występują głównie flawonoidy, kwasy fenolowe, kwasy organiczne, garbniki, sole mineralne i olejek eteryczny. Owoce zawierają głównie antocyjany, węglowodany, pektyny, garbniki, witaminę C, witaminy z grupy B oraz karotenoidy i sole mineralne. Zawartość tych składników zależy jednak od klimatu, warunków glebowych, warunków przechowywania oraz sposobu transportu surowca do czasu przetworzenia.

Z kwiatów i owoców bzu czarnego można przygotować  napary, odwary, ekstrakty, a także soki.

Kwiaty i owoce czarnego bzu w ziołolecznictwie stosowane są do przygotowywania naparów, ekstraktów i wyciągów, które wykazują wielokierunkowy wpływ na organizm człowieka. Przetwory z kwiatów bzu czarnego działają przede wszystkim napotnie, przeciwzapalnie, wspomagają odporność organizmu, a także wykazują działanie moczopędne. Dzięki obecności flawonoidów uszczelniają także  ściany naczyń krwionośnych i zwiększają ich elastyczność.  Podobne właściwości  wykazują owoce bzu czarnego. Cenione jest także ich działanie odtruwające, ponieważ ułatwiają usuwanie z organizmu szkodliwych produktów przemiany materii i toksyn. Owoce bzu czarnego stosowane są także pomocniczo w stanach zapalnych żołądka i jelit.
Czarny bez wykorzystywany jest  też w kuchni do przygotowania soków, konfitur, dżemów, cukierków, galaretek, win, marynat czy syropów.