Dzika róża
(Rosa canina L.) Dzika róża jest krzewem należącym do rodziny różowatych (Rosaceae). Możemy ją spotkać niemal na całej półkuli północnej, natomiast w Polsce w stanie naturalnym rośnie w pobliżu domostw, na miedzach, nieużytkach, na obrzeżach lasów oraz słonecznych polanach.
Dzika róża jest bardzo cennym surowcem zielarskim i ma zastosowanie nie tylko w przemyśle spożywczym i kosmetycznym, ale również jako roślina ozdobna.
Róża dzika osiąga wysokość nawet 2 metrów (zdarzają się okazy dochodzące nawet do 4 metrów wysokości!), a jej gałązki są łukowato wygięte, zwieszające się i uzbrojone w silne, haczykowate kolce. Liście są 5-7-listkowe i ząbkowane. Piękne i pachnące kwiaty występują w delikatnych odcieniach różu i bieli, a osadzone są pojedynczo lub zebrane w gęste baldachogrona. Owocem dzikiej róży jest tzw. szupinka o barwie purpurowoczerwonej lub koralowej. Owocnia jest niesamowicie mięsista i znajdują się w niej liczne białawe lub żółte owocki (orzeszki), które często nazywane są nieprawidłowo nasionami.
Najcenniejszymi surowcami zielarskimi dzikiej róży są jej owoce, kwiaty oraz olej.
Owoce pozyskiwane są ze stanu naturalnego lub z upraw, gdy są już bez szypułek i mają czerwony kolor. Zbiory przeprowadza się ręcznie, w miarę dojrzewania owoców, gdy są one już wybarwione, ale jeszcze twarde. Bardzo ważne jest przeprowadzenie zbiorów przed nadejściem przymrozków, gdyż przejrzałe lub przemrożone owoce tracą część witamin i ciemnieją podczas suszenia. Jeżeli zbiory zostaną przeprowadzone w odpowiednim czasie i prawidłowo, wysuszony owoc dzikiej róży powinien zachować naturalną barwę i słodko-kwaskowaty smak. Płatki róży zbiera się zazwyczaj na początku kwitnienia podczas suchej pogody i suszy w cieniu i przewiewie bądź w suszarni. Olej różany uzyskuje się natomiast przez tłoczenie nasion dzikiej róży.
Niewielki owoc dzikiej róży to prawdziwa bomba witaminowa
Owoc dzikiej róży jest surowcem witaminowym, bogatym w witaminę C oraz witaminy B1, B2, C i K, a także flawonoidy, garbniki, pektyny, kwasy organiczne, cukry i związki mineralne. Ponieważ nasz organizm nie ma zdolności wytwarzania witaminy C, bardzo ważne jest dostarczanie jej z zewnątrz, w czym dzika róża jest niezastąpiona. Bogaty skład owoców dzikiej róży sprawia, że działa ona wzmacniająco na organizm i wspomaga jego odporność.
Dobroczynne działanie dzikiej róży na zdrowie
Dzięki dużej zawartości witaminy C dzika róża przyspiesza gojenie się ran, przyswajanie żelaza oraz wpływa na hamowanie procesów starzenia się organizmu i rozwój zmian miażdżycowych. Witamina C razem z rutyną uszczelniają ścianki włosowatych naczyń krwionośnych, chronią je również przed pękaniem i żylakami. Warto stosować przetwory z dzikiej róży w okresie rekonwalescencji, stanach przemęczenia, nadmiernego stresu, a także pomocniczo przy przeziębieniach. Ekstrakty z owoców dzikiej róży wykazują ponadto działanie łagodzące, rozkurczowe i moczopędne. Poleca się ich stosowanie pomocniczo przy zaburzeniach układu pokarmowego, biegunkach oraz przy niektórych schorzeniach nerek, wątroby, dróg żółciowych czy stanach zapalnych naczyń krwionośnych.
Właściwości dzikiej róży zostały docenione także w produktach kosmetycznych.
Bogactwo witamin, flawonoidów, a zwłaszcza organicznych kwasów owocowych sprawia, że kosmetyki oparte na przetworach z dzikiej róży działają na skórę jak odmładzający eliksir. Ekstrakt z owoców dzikiej róży wykazuje działanie antyoksydacyjne, chroniąc skórę przed szkodliwym działaniem wolnych rodników, a także łagodząc skutki poparzeń słonecznych. Wzmacnia także włókna kolagenu i elastyny, poprawiając jędrność i elastyczność skóry oraz likwidując drobne zmarszczki. Kosmetyki z dziką różą nie tylko wygładzają skórę, ale również ze względu na dużą zawartość witaminy C, rozjaśniają przebarwienia i piegi, wyrównują i ożywiają koloryt skóry.
Olej z dzikiej róży bogaty jest w witaminy: C, A, E, ale także niezwykle cenne nienasycone kwasy tłuszczowe, które stosowane na skórę pomagają odbudować jej strukturę. Dzięki właściwościom nawilżającym i kojącym olej z dzikiej róży wygładza zmarszczki i redukuje inne zmiany związane z procesem starzenia się skóry.
Istnieje wiele kierunków wykorzystania dzikiej róży, przez co jej popularność nie przemija.
Już w starożytności doceniono niezwykłe właściwości dzikiej róży. W Grecji stały się symbolem bogini miłości Afrodyty, a w Egipcie bogini płodności Izydy.
A współcześnie kto nie pamięta w babcinej spiżarni półek uginających się od słoików i butelek pełnych soków, konfitur, dżemów, syropów czy przecierów owocowych? Te wszystkie rzeczy powstają również z owoców i kwiatów dzikiej róży, z których nasze babcie również chętnie korzystały. Konfitury, nadzienia cukiernicze z płatków, jak i same płatki róż są cenione ze względu na niepowtarzalny smak i wygląd. Owoce dzikiej róży są również wykorzystywane do produkcji wina, a rozdrobnione i słodzone owoce, z dodatkiem soku z cytryny mogą służyć do wyrobów sosów do mięs.
